Na stan powietrza wpływa w dużej mierze wykorzystywanie wątpliwej jakości i pochodzenia paliw stałych w domowych piecach i kotłach, a także traktowanie pieca jak kubła na śmieci. Wprowadzone od tego roku w gminie Dobczyce kontrole mają na celu stopniowe zniwelowanie takich przypadków, ale ich głównym narzędziem nie jest karanie, a edukowanie i uświadamianie. Podczas kontroli, które mają też często charakter rutynowy, mieszkaniec otrzymuje pakiet materiałów edukacyjnych, a obecni podczas kontroli specjaliści służą radą i pomocą.

Kontrole palenisk nie są jednak jedynym działaniem podjętym przez gminę w celu poprawy jakości powietrza. W latach 2018-2019 w związku z realizowanymi programami dotacyjnymi wymieniono 121 kotłów (86 gazowych, 5 pelletowych, 30 węglowych). Wypłacono już 94 dofinansowania, pozostałe zostaną wypłacone po przekazaniu środków przez Instytucję Zarządzająca Regionalnego Programu Operacyjnego. W 2020 zostanie przekazane ostatnie 40 dofinansowań do wymiany źródeł ciepła.

Ważnym przedsięwzięciem, które wkrótce będzie realizowane przy współpracy z Turystyczną Podkową jest montaż instalacji OZE na budynkach gminnych. Instalacje zamontowane będą na Szkole Podstawowej w Kornatce, Przedszkolu Samorządowym nr 1 w Dobczycach, budynku komunalny przy ul. Kościuszki, Szkole Podstawowej w Brzączowicach i w Stadnikach, Szkole Podstawowej nr 1 w Dobczycach, Urzędzie Gminy i Miasta Dobczyce oraz Regionalnym Centrum Oświatowo-Sportowym. Z projektu realizowanego przez Turystyczną Podkowę skorzystają również zakwalifikowani do niego mieszkańcy gminy Dobczyce.

Wśród bardziej społecznych i edukacyjnych działań podjętych przez Gminę Dobczyce można wyróżnić organizację dorocznego Pikniku Ekologicznego,  popularną wymianę odpadów na sadzonki, lekcje edukacyjne oraz spektakle, a także prowadzenie internetowej zakładki „Czyste powietrz – dobre praktyki”. W miarę możliwości treści edukacyjne publikowane są również w miesięczniku Tapeta. Świadomość problemu podnosi również dostęp do aktualnych wyników stanu jakości powietrza, dzięki zamontowanym na początku roku ośmiu czujnikom.

KONTROLE PALENISK – więcej informacji

Kontrole przeprowadzane są rutynowo, na podstawie analiz i obserwacji pracowników Urzędu Gminy lub „na zgłoszenie” (również anonimowe). Oznacza to, że niezależnie od podejrzeń, kontroli może zostać poddany każdy budynek w Gminie Dobczyce.

Tryb przeprowadzenia kontroli szczegółowo opisuje procedura, przyjęta Zarządzeniem nr 56/2019 Burmistrza Gminy i Miasta Dobczyce z dnia 12.03.2019r. w sprawie wprowadzenia procedury przeprowadzenia kontroli spalania odpadów w paleniskach oraz przestrzegania zapisów uchwały Nr XXXII/452/17 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 stycznia 2017r. (zwanej uchwałą antysmogowa dla Małopolski) na terenie Gminy Dobczyce. Kontrola przeprowadzana jest przez minimum dwóch pracowników Urzędu Gminy i Miasta, posiadających upoważnienie wydane przez Burmistrza. Kontrole mogą być przeprowadzane w godzinach 6-22, bez wcześniejszego powiadomienia. Czynności kontrolne wykonywane są w obecności właściciela nieruchomości lub dorosłego domownika.

W ramach kontroli sprawdzeniu podlegają: barwa dymu, rodzaj stosowanego urządzenia grzewczego, zawartość paleniska, materiały przygotowane do spalenia oraz popiół. W przypadku podejrzenia spalania odpadów pobrana zostanie próbka popiołu, która zostanie poddana analizie w akredytowanym laboratorium. Kontrolujący mogą wykonać zdjęcia oraz poprosić o przedstawienie dokumentów dotyczących posiadanego kotła oraz zakupionego opału. Stosowane do ogrzewania drewno może zostać zbadane pod kątem zawartości wilgoci.

Zgodnie z przepisami (art. 379 ustawy Prawo ochrony środowiska) kierownik kontrolowanego podmiotu oraz kontrolowana osoba fizyczna obowiązani są umożliwić przeprowadzanie kontroli. W szczególności dotyczy to umożliwienia kontrolującemu dokonania czynności, do których jest uprawniony, tzn.:

1) wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 - na pozostały teren;

2) przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;

3) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;

4) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.

Natomiast zgodnie z art. 225 Kodeksu karnego: Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

W przypadku wykrycia nieprawidłowości, może mieć miejsce pouczenie, lub jeśli sprawa zostanie przekazana do sądu, właściciel nieruchomości może zostać ukarany grzywną w wysokości do 5000 zł. Właściciel budynku może spodziewać się również ponownej kontroli, dotyczącej sposobu usunięcia nieprawidłowości.

Zgłaszanie nieprawidłowości

Jeżeli zachodzi podejrzenie, że na terenie danej nieruchomości są spalane odpady, można zgłosić to w Urzędzie Gminy i Miasta Dobczyce – osobiście, listownie, telefonicznie pod numerem 12 37 21 700, mailowo na adres ugim@dobczyce.pl lub za pośrednictwem formularza Ekointerwencji dostępnego na stronie: https://powietrze.malopolska.pl/ekointerwencja/. Nie jest wymagane podanie danych osobowych przy zgłoszeniu.